Logotipo EVE Logotipo EVE
Eusko Jaurlaritzaren
Energia Agentzia
✕

Jardunaldiak eta albisteak

Hiztegia


Terminoa

amaieran % erantsi

Terminoaren hizkuntza


Arloa


Hemen bilatu:



imprimir página

Nola erabili

  • Kontsultatzeko modua aukeratu: Terminoak, Irudiak, Artikuluak edo Unitateak.
  • % karakterea erabili edozertarako karakteretzat (esaterako, %energia%, energia hitza duten termino guztiak aurkitzeko).
  • Hizkuntza zerrendan, terminoa bilatzeko hizkuntza aukeratu: euskara, ingelesa, gaztelania edo frantsesa.
  • Arloa zerrendan, arlo jakin batera mugatu dezakezu bilaketa.
  • Terminoetan edo Definizioetan aukeren bidez, bilaketa terminoen zerrendan edo kontzeptuen definizioetan egin dezakezu.
  • Bilatutako terminoak adiera bat baino gehiago baditu, adierok bat bestearen atzetik erakusten dira, jakintza-arloaren arabera ordenaturik.
  • Irudiak aukeraren bidez, hiztegian dauden irudi guztiak ikus daitezke.
  • Artikuluak aukeraren bidez, hiztegian dauden artikulu entziklopedikoak zuzenean irakur daitezke.
  • Unitateak aukeraren bidez, SI sistemako unitateen taulak ikus daitezke.
  • Atzera egiteko edo aurreko leihora itzultzeko, nabigatzaile-leihoaren geziaren gainean klik egin behar dugu.

itzuli
Arloa

imprimir página

Arloa

imprimir página

Elhuyar

Hozteko dorrea

Hozteko dorreak bi kasu nagusitan erabiltzen dira. Alde batetik, ziklo termodinamikoak burutzen diren prozesuetako bero-hustuleku gisa erabil daitezke; adibidez, lurrunaren bidezko elektrizitate-sorkuntzako instalazioetan (zentral termikoak, zentral nuklearrak, etab). Erabil daitezke, baita, hozteko ura darabilen edozein prozesutan, beroa barreiatzeko azken ingurunea atmosferako airea denean. Azken finean, bi kasuetan helburua bera da: prozesu batetik (eskuarki, hozteko ura darabilen prozesu batetik) ur beroa irteten da, eta horrek duen bero-energia atmosferako aireari transferitzea komeni da (adibidez, uraren poluzio termikoa eragotzi nahi delako). Dorrea, funtsean, bero-trukagailua da. Fluido bat ur beroa da, eta bestea, atmosferako airea. Aireak ur beroaren bero-energiaren parte bat xurgatzen du, eta ura tenperatura jakin bateraino hozten da, ziklo batean birziklatzeko edo ingurunera tenperatura jakin batean isurtzeko.

Hozteko dorreak bi motatakoak izan daitezke, nagusiki: dorre lurruntzaileak edo hozte hezeko dorreak, batetik, eta dorre ez-lurruntzaileak edo hozte lehorreko dorreak, bestetik. Dorre lurruntzaileetan, beroa, batez ere, lurrunketazko bero-trukearen bidez transferitzen da ur berotik aire hotzera. Dorre ez-lurruntzaileetan, aldiz, bero-transferentzia bero sentikorraren trukaketaren bidez egiten da nagusiki.

grafikoak1

hozteko dorrea

Dorre lurruntzaileetan, ura eta airea kontaktuan daude. Airea dorrean sartzean, hezetasuna asetasunekoa baino txikiagoa izaten da eskuarki; dorretik irtetean, berriz, asetasunaren ingurukoa. Nahiz eta sartzen den airea urez asea izan, lurrunketa-bidezko bero-trukaketa gerta daiteke. Izan ere, uraren bero sentikorra xurgatzean airearen tenperatura igo egiten da, baita urari eusteko ahalmena ere. Dorre horietan, lurrunketa bidezko bero-trukaketa trukaketa osoaren % 65-75 bitartekoa da, eta gainerakoa bero sentikorraren trukaketaren bidez transferitzen da. Airearen zirkulaziorako erabilitako metodoaren arabera, hiru dorre lurruntzaile mota bereiz daitezke. Zirkulazio atmosferikoa duten dorreetan, airea berezko aire-lasterren bidez sartzen da dorre barrura; errendimendu termikoa haizearen norabidearen eta abiaduraren mendekoa da, eta, beste dorre-mota batzuek baino azalera handiagoa behar dutenez, leku txikietan bakarrik erabiltzen dira. Bestalde, zirkulazio naturala duten hozteko dorreetan airearen zirkulazioa berez gorantz datorren eta urarekin kontaktuan dagoen airearen konbekzioaren bidez lortzen da; instalazio ertain eta handietan erabil daitezke. Azkenik, zirkulazio behartua duten dorreek haizagailuak darabiltzate airea dorrean sartzeko; horiek instalazio handi zein txikietan ipin daitezke.

Dorre ez-lurruntzaileetan, berriz, ura eta airea ez daude kontaktuan; izan ere, ur beroari hodi metalikoen barrutik zirkularazten zaio. Hodi horiek zeharkako ebakidura zirkularra izaten dute normalean, eta eliptikoa batzuetan. Presio atmosferikoan, azal batetik airerako bero-trukearen abiadura oso txikia da; horregatik, hodien kanpoaldeko azalari geometria aproposeko hegalak eransten zaizkio, bero-trukea areagotzeko. Hodien hormetan eta erantsitako hegaletatik zehar bero sentikorra trukatzen da, eta hori da dorre ez-lurruntzaileetan beroa trukatzeko sistema bakarra. Airearen tenperatura igo egiten da, eta urarena, jaitsi. Dorre ez-lurruntzaileak airearen bidez hoztutako lurrun-kondentsadore gisa ere erabil daitezke. Hodietan, lurruna ia tenperatura konstantean kondentsatzen da, eta lurruntze-bero sorra aireari ematen dio. Dorre horien artean, bi mota nagusi daude: airearen bidez hozturiko bero-trukagailua dutenak eta kondentsadorea dutenak. Uraren beroa airera transferitzen da bietan, bero sorraren konbekzioaren bidez. Orain arte, dorre horiek lurruna darabilten zentral elektriko handietan bakarrik erabili izan dira Europan. Abantailarik handiena instalatzen errazak izatea da. Hala ere, errendimendu termikoa oso txikia da, eta apenas ateratzen den etekin ekonomikorik dorre horiek erabilita. Zirkulazio naturala edo zirkulazio behartua izan dezakete.

Beste dorre batzuetan, lurrunketazko eta lurruntzerik gabeko prozesuak konbinatu egiten dira. Beharrizanen araberako proportzioan konbinatzen dira, eta, muga batzuen barruan, proportzio horiek aldatu eta eragiketa desberdinetara egokitzeko moduan eraikitzen dira. Ura atal ez-lurruntzailetik igarotzen da lehenik, eta ondoren lurruntzailetik. Airea paraleloan sartzen da dorrean eta, sistematik kanpora atera baino lehen, bi prozesuetako airea nahasi egiten da.

Hiru mota nagusi horietatik, dorre lurruntzailea da errendimendu termiko handiena duena, baina ur gehien kontsumitu eta lurrun-arrasto handiena uzten duena ere bada. Ez-lurruntzaileak, ostera, errendimendu txikiena du, baina ia urik kontsumitu barik lan egin dezake eta edonon ipin daiteke. Gainera, ez du lurrun-arrastorik kanporatzen. Bien konbinazioak, azkenik, bitarteko errendimendu termikoa du. Gehienak aireztapen behartua duten dorreak dira, eta lurrun-arrastoa gutxitu egin daiteke, lurruntzailetik ateratzen den aire ase beroa eta ez-lurruntzailetik ateratzen den aire lehor beroa nahasirik. Abantaila nagusia hainbat eragiketatara moldatzeko duten erraztasuna da.

Elhuyar
itzuli

Energia Hiztegia

imprimir página

Kontsulta-interfazearen egitura

Energia Hiztegia kontsultatzeko interfazeak bi atal ditu: bilaketa atala, pantailaren ezekarraldean, eta bilaketaren emaitzak erakusteko atala (informazio-atala), eskuinean, pantailaren zati handiena hartzen duela.

Goialdeko fitxen bidez, hiztegiaren edukia kontsultatzeko modua aukera daiteke: Terminoak, Irudiak, Artikuluak eta Unitateak. Aukeratzen den fitxaren arabera, bilaketa-atalean aktibatzen diren aukerak aldatu egiten dira. Bilaketa-atalaren goialdean, eskuinean, inprimatzeko aukera ematen duen botoia dago.

Terminoak

Bilaketa nola egin

Bilaketa-atalaren goialdean, ezkerrean, bilatu nahi den terminoa edo termino-zatia idazteko laukia dago. % karakterea erabil daiteke edozertarako karakteretzat; horren bidez, karaktere-kate jakin bat duten terminoak bila daitezke. Esaterako, %energia% idatzita, energia hitza duten termino guztiak aurkituko dituzu.

Karaktere jakin batzuez hasten diren terminoak bilatu nahi badituzu, eta aldi bakoitzean amaieran % karakterea idatzi nahi ez baduzu, nahikoa da amaieran % erantsi aukera aktibatuta edukitzea, eta sistemak automatikoki erantsiko du % karakterea amaieran (aukera hori aktibatuta aurkituko duzu kontsulta-interfazean sartzen zarenean). Adibidez, energiaz hasten diren termino guztiak ikusi nahi izanez gero, nahikoa da bilaketa-laukian energia idaztea, amaieran % erantsi aukera markatuta dagoela. Gogoan izan marra ez dela kontuan hartzen terminoak ordenatzeko, baina bai zuriunea.

Hizkuntza goiburua duen zerrendaren bidez, terminoa bilatzeko hizkuntza aukeratu dezakezu: euskara, ingelesa, gaztelania edo frantsesa.

Arloa goiburua duen zerrendaren bidez, arlo jakin batera mugatu dezakezu bilaketa. Arlo bat aukeratu eta Terminoa bilatzeko laukia hutsik uzten baduzu, arlo horretako termino guztien zerrenda izango da emaitza.

Terminoetan edo Definizioetan aukeren bidez, bilaketa terminoen zerrendan edo kontzeptuen definizioetan egin dezakezu.

Hau bilatu nahi zenuen? atala: sistemak bilaketa-laukian idatzi duzuna hiztegian aurkitzen ez duenean, "Ez dago horrelako terminorik" mezua bistaratzen du emaitza-atalean.

Bilaketaren emaitza

Bilaketa bat egiten dugunean, jarritako baldintzak betetzen dituzten terminoen zerrenda bat izango da emaitza. Horietako batean klik eginez gero, hari dagokion edukia informazio-atalean bistaratzen da. Terminoa bera goian ezkerrean bistaratzen da; adiera bat baino gehiago baditu, adierok bat bestearen atzetik erakusten dira, jakintza-arloaren arabera ordenaturik.

Hau da adiera edo kontzeptu bakoitzak izan dezakeen informazioa:

  • Jakintza-arloa: kontzeptuari dagokion arloa.
  • Terminoaren sinonimoak: aurretik sin. laburdura dutela.
  • Definizioa: definizio bakoitza kontzeptu bakar baten azalpena da. Definizioetan, zenbait terminok esteka dute, dagokien sarrerara zuzenean joateko. Definizioaren arlo bereko edo gertuko arloetako terminoak izaten dira, eta hiztegian barrena nabigatzeko aukera ematen dute.
  • Definizioaren oharra: definizioaren argigarri edo osagarri den informazioa ematen dute, terminoen erabilerari edo eremu semantikoari buruzkoa bereziki.
  • Erdal terminoak: hiru erdaratako ordainak ematen dira, nazioarteko hizkuntza-laburdura aurretik dutela: ingelesa (en), gaztelania (es) eta frantsesa (fr). Hizkuntza bakoitzeko terminoak alfabetikoki ordenatuta daude, eta dagokien sarrerara joateko esteka dute.
  • Bidaltze-oharrak: Ikus baita atalaean erakusten dira. Eskaintzen diren terminoek esteka dute dagokien sarrerara joateko. Kontsultatzen ari den kontzeptuarekin erlazioa dute, edo haien definizio zein artikuluetan informazio osagarria aurkitu daiteke. Terminook ordena alfabetikoan daude.
  • Artikulua: kontzeptuak artikulu entziklopedikoa badu, Artikulua ikusi atala erakusten da, dagokion artikulura joateko estekarekin.
  • Terminoak edo dagokion artikuluak irudiak baditu, irudiok tamaina txikian agertzen dira Irudiak atalean; irudiaren oinean klik eginez, irudia benetako tamainan bistaratzen da.

Irudiak

Irudiak fitxaren bidez, hiztegian dauden irudi guztiak ikus daitezke, termino-bilaketan jardun gabe. Irudiak arloka kontsultatzeko aukera dago. Arlo bat aukeratuta, irudia edo irudiak dituzten arlo horretako terminoen zerrenda bistaratzen da ezkerrean. Horietako batean klik eginez, dagozkion irudiak tamaina txikian agertzen dira; gainean klik eginez, irudia benetako tamainan bistaratzen da. Hiztegian irudia edo irudiak dituzten termino guztiak zerrendatzea nahi izanez gero, aski da "Edozein" aukeratzea.

Artikuluak

Artikuluak fitxaren bidez, hiztegian dauden artikulu entziklopedikoak zuzenean irakur daitezke, termino-bilaketan jardun gabe. Artikuluak arloka kontsultatzeko aukera dago. Arlo bat aukeratuta, artikulua duten arlo horretako terminoen zerrenda bistaratzen da ezkerrean. Horietako batean klik eginez, artikulua bistaratzen da informazio-atalean. Hiztegian artikulua duten termino guztiak zerrendatzea nahi izanez gero, aski da "Edozein" aukeratzea.

Unitateak

Unitateak fitxaren bidez, SI sistemako unitateen taulak ikusteko aukera dago. Bilaketa-atalean, unitate-taulen zerrenda ageri da. Taularen gainean klik eginez, irudia tamaina handiagoan bistaratzen da.

Atzera nola egin

Edozein leihotan gaudela, atzera egiteko edo aurreko leihora itzultzeko, nabigatzaile-leihoaren geziaren gainean klik egin behar dugu.

aurkibidera

Lan taldea

Zuzendaritza:

  • Energiaren Euskal Erakundea (EEE)

Zuzendaritza teknikoa (Elhuyar):

  • Antton Gurrutxaga Hernaiz

Erredakzioa (Elhuyar):

  • Amaia Astobiza Uriarte
  • Antton Gurrutxaga Hernaiz

Artikulugileak:

  • Carlos Aguerre (Voith Siemens)
  • Francisco Albisu (Sener)
  • Jokin Aldazabal (Euskadi Irratia)
  • Bixente Alonso (Enerlan)
  • Iván Armentia (Amaiba)
  • Fernando Bengoetxea (Ekain Taldea)
  • Jesús Mª Blanco Ilzarbe (EHU, Bilboko Ingeniaritza Goi Eskola Teknikoa)
  • Fernando Cueva (Ikerlan)
  • Juan Jose Egia Renteria (EHU, Bilboko Ingeniaritza Goi Eskola Teknikoa)
  • Jose Mari Elortza (EHU, Donostiako Kimika Fakultatea)
  • Jose Ramon Etxebarria Bilbao (EHU)
  • Ricardo García San José (Factor 4 Ingenieros, S.L.)
  • Joan Andreu Larrañaga (EHU, Bilboko Ingeniaritza Goi Eskola Teknikoa)
  • Iraide López Ropero (EHU, Bilboko Ingeniaritza Goi Eskola Teknikoa)
  • Angel María Gutiérrez Terrón (Naturgas Energía Grupo, S.A.)
  • Martin Ibarra (EHU, Bilboko Industria eta Telekomunikazio Ingeniarien Goi Eskola Teknikoa)
  • Eneko Iriarte Avilés (Burgosko Unibertsitatea, Giza Eboluzioaren Laborategia)
  • Jaime de Landa Amezua (Iberdrola)
  • Álvaro Matauco Viana (Petronor)
  • Martin Olazar (EHU, Leioako Zientzia Fakultatea)
  • Víctor de la Peña Aranguren (EHU, Bilboko Ingeniaritza Goi Eskola Teknikoa)
  • Igor Peñalva Bengoa (EHU, Bilboko Ingeniaritza Goi Eskola Teknikoa)
  • Fernando Plazaola Muguruza (EHU, Leioako Zientzia eta Teknologia Fakultatea)
  • José Mª Sala Lizarraga (EHU, Bilboko Ingeniaritza Goi Eskola Teknikoa)
  • Juan Ignacio Unda

Hizkuntza-aholkulariak:

  • Jose Ramon Etxebarria Bilbao (UEU)
  • Iñaki Villar (EVE)

Hizkuntza-zuzentzaileak:

  • Ane Goenaga Unamuno
  • Alaitz Imaz Oiartzabal

Erredakzio-laguntzaileak (Elhuyar):

  • Alfontso Mujika Etxeberria
  • Iñaki Azkune Mendia

Esker onak:

  • EVEko teknikariak, Jesus Ugalde (EHU-Donostiako Kimika Falkultatea), Juan Romeo (Endesa), Ander Laresgoiti (Enerlan)

Diseinu informatikoa (Elhuyar):

  • Nahia Gelbentzu Gonzalez
  • Pili Lizaso Murua
  • Mari Susperregi Indakoetxea

Irudigileak:

  • Rafa Serras
  • Joseba Leizeaga
  • Mari Karmen Urdangarin (Elhuyar)

Argitalpen elektronikoa:

  • Edurne Martinez Iraola (Eleka)
  • Trek Media

Kaixo, hitz egingo dugu?

Hauxe da Energiaren Euskal Erakundearen arreta-zerbitzua.

Kontaktuan jarri gurekin