Organisme énergétique
du Gouvernement basque

Évènements et Actualités

Hiztegia


Termes

ajoutez le % à la fin

Langue du terme


Région


Réalisez la recherche dans:



imprimir página

Instrucciones de uso

  • Elige la forma de realizar la consulta: Términos, Imágenes, Artículos o Unidades.
  • Utiliza el carácter % como comodín (por ejemplo, %energía%, para buscar todos los términos que incluyen la palabra energía).
  • En la lista Idioma, elige el idioma para realizar la búsqueda del término: euskera, inglés, castellano o francés.
  • En la lista Área, puedes limitar la búsqueda a un área de conocimiento concreto.
  • Mediante las opciones En los términos y En las definiciones, puedes realizar la búsqueda tanto en la lista de los términos como en las definiciones de los conceptos.
  • Si el término buscado tiene más de una acepción, éstas se muestran una detrás de la otra, ordenadas según el área de conocimiento.
  • Mediante la opción Imágenes, puedes ver todas las imágenes del diccionario.
  • Mediante la opción Artículos, puedes acceder directamente a todos los artículos que componen el Diccionario de la Energía.
  • Mediante la opción Unidades, puedes acceder a las tablas de unidades del SI.
  • Para retroceder o volver a la ventana anterior, clica sobre la flecha de la ventana del navegador.

Retour
Région

imprimir página

Région

imprimir página

Joan Andreu Larrañaga (EHU); Iraide López Ropero (EHU)

Olatuen energia

Lurrazalera heltzen den eguzki-irradiazioaren % 0,75ek, gutxi gorabehera, korronte atmosferikoak sortzen ditu (haizea). Horren energiaren % 38 itsasoaren gainaldera iristen da; ondorioz, itsasoko uraren eta haizearen arteko marruskadura dela eta, olatuak sortzen dira. Beraz, esan daiteke eguzkiaren irradiazioa dela olatuen eragilea.

Pentsa daitekeenaren kontra, olatu-energia ez da orain aurkitu berri den baliabide berriztagarria; dena den, urteetan zeharreko bilakaera nahiko irregularra izan da. Olatu-energiaren ikerkuntzak 1970eko hamarkadan jo zuen goia, petrolioaren krisiak sustatuta; izan ere, hainbat erakunde pribatu zein publikotako ikertzaileek teknologia honetara zuzendu zituzten beren ahaleginak. 1980ko hamarkadan, ordea, petrolioaren salneurriak behera egin zuen, eta, horrekin batera, baita olatu-energiarekiko interesak ere.

XXI. mendean, olatuen energia berriz ere ganoraz aztertzen hasi dira ikertzaileak, bi arrazoitan oinarrituta: batetik, atmosferara igorritako gas kutsatzaileek eragindako berotegi-efektua, eta, bestetik, lehen munduko herrialdeen energiarekiko mendekotasun eutsiezina.

OLATUEN POTENTZIALA

Hedatuago dauden beste iturri berriztagarri batzuek baino energia-dentsitate handiagoa dute olatuek:

grafikoak1

Iturri berriztagarrien energia-dentsitatea

Datu horiek erakusten dute olatuek baliabide energetiko gisa duten ahalmena. Olatu baten potentziaren kalkulu hurbila egiteko, olatuaren periodoaren (T, segundotan) eta garaieraren (H, metrotan) karratuaren biderkadura egin behar da:

grafikoak2

non k olatuaren espektroaren araberako konstante bat den, 0,45-0,65 bitarteko balioak dituena. Hala eta guztiz ere, esan behar da aurreko ekuazioa sakonera handiko uretan aplika daitekeela bakarrik; izan ere, kasu horietan, olatuek itsas ohantzearekin duten interakzioa arbuiagarria da. Sakonera txikiko uretan, ostera, ohantzearekiko interakzioa nabarmena da (beste hainbat perturbazioren artean), eta ekuazioa aldatu egiten da:

grafikoak3

: itsasoko uraren dentsitate energetikoa (1.028 kg/m3)

g: grabitatea (9,81 m/s2)

: uhin-luzera (m)

h: sakonera (m)

Kostaldera hurbiltzen diren heinean, olatuek gero eta energia txikiagoa dute; izan ere, olatuen ur-partikulek egiten dituzten orbita zirkularrak deformatu egiten dira (irudiak adierazten duen moduan) sakonera txikitu ahala.

grafikoak4

olatuek ohantzearekin duten interakzioa

Itsasaldera hurbildu ahala olatuen energia txikitu arren, eremu horretan ere etekin energetikoa ateratzeko aukera dago; beraz, olatu-energiaren ustiatze-guneak itsaso zabaletik itsasertzeraino hedatzen dira. Alegia, olatuen energia ustiatze-kokapen ugari dituen baliabide energetikoa da. Adituen arabera, olatuek 2 TW-eko potentzia dute mundu osoan; potentzialik handienak bi hemisferioetako 30°-60° latitudeen artean daude, irudian adierazten den moduan.

grafikoak5

olatu-energiak munduan duen energia-fluxua (kW/m)

Mapan ikus daitekeenez, potentzialik handienak Europa mendebaldeko kostaldean, Kanadako eta AEBko mendebaldeko kostaldean, Australiako hego-mendebaldeko kostaldean, Zeelanda Berrian, Hego Amerikan eta Hego Afrikan daude. Espainiako iparraldeko kostaldea zonalde horien barnean dago; horko olatuek 34-49 kW/m potentziala dute, mundu osoko hirugarren edo laugarren potentzialik handiena.

Hala eta guztiz ere, olatu-energiak hainbat oztoporekin lehiatu behar du oraindik; besteak beste, itsasoan izaten diren muturreko klima-baldintzek bihurgailuei eragiten dizkieten ondorioekin eta olatuen maiztasun txikiak (~0,1 Hz) maiztasun handiko elementuekin (sorgailuak, 50 Hz) akoplatu beharrak dakartzan zailtasunekin.

grafikoak6

olatu-energiaren abantailak eta desabantailak

OLATU-BIHURGAILUAK

Olatu-energiatik energia elektrikoa lortzeko sistema ugari asmatu dira. Horiei guztiei olatu-bihurgailu deritze, eta, oro har, hiru ezaugarriren arabera sailka daitezke:

  • Kokapenaren arabera: kostaldean finkaturiko aparatuak (onshore); kostaldetik hurbil eta sakonera txikiko uretan daudenak (nearshore); eta ur sakonetan eta kostaldetik urrun kokatzen direnak (offshore).

  • Tamainaren eta norabidearen arabera: olatuaren tamainarekin alderaturik egitura txikiak direnak (xurgatzaile puntualak); egitura luzeak eta olatuaren norabidearekiko paralelo jartzen direnak (indargabetzaileak); eta egitura luzeak eta olatuaren norabidearekiko perpendikular jartzen direnak (totalizatzaileak edo bukatzaileak).

  • Funtzionamendu-oinarrien arabera: fluxu baten gainean egindako presio-diferentziaz baliatzen direnak (ur-zutabe oszilatzailea —OWC, Oscillating Water Column—; Arkimedes efektua); olatuek mugitzen dituzten ur gaineko gorputzak (gorputz flotatzaileak); eta olatuek haien kontra egitetik etekina ateratzen dutenak (gainezkatze-sistemak edo talka-sistemak).

grafikoak7

olatu-bihurgailuen konbertsio-etapak

Olatu-energia energia elektriko bilakatzeko, bihurgailuek darabiltzaten konbertsio-mekanismo edo konbertsio-sistemak —PTO (Power Take Off) ere deituak— hiru etapatan banatzen dira: konbertsio primarioa, konbertsio sekundarioa eta konbertsio tertziarioa. Horiez gain, konbertsio zuzena egiten duten bihurgailuak ere badaude, AWS (Archimides Wave Swing) adibidez. Irudian, konbertsio-etapa horiek guztiak azaltzen dira. Ikus daitekeenez, konbertsio primarioa olatuen mugimendua fluxu (airea edo ura, normalean) edo gorputz baten mugimendu bihurtzean datza, sistema-pneumatiko, hidrauliko edo mekanikoen bitartez. Konbertsio sekundarioak lehenengo etapan sorturiko lan-fluxuaren energia elektrizitate bihurtzea du helburu. Horretarako, turbina pneumatikoak (Wells turbina, Dennis-Auld turbina eta bulkada-turbina), turbina hidraulikoak (Kaplan, Francis eta Pelton turbinak) eta sorgailu elektrikoak erabiltzen dira. Etapa horretan, olatuen abiadura motelak bizkortzea lortzen da, eta sorgailu bati konektatzeko adinako abiadura lortzen da (≈1.500 rpm). Konbertsio tertziarioa aurreko etapan lortutako energia elektrikoa moldatzean datza, sare elektrikora konektatu ahal izateko. Horretarako, potentzia-elektronikaz lagundu beharra dago.

Bihurgailu-mota ugari badaude ere, teknologiari dagokionez oraindik ez dago bat besteen gainetik nabarmendu denik. Hala eta guztiz ere, bada joera bat, eta bihurgailu batzuen fabrikazioa edota garapena besteena baino hedatuagoa dago; xurgatzaile puntualak eta OWC dira. Dena den, oraindik ez dago olatu-bihurgailu komertzialik; gehienbat prototipoak eta instalazio pilotuak dira.

Mutrikun (Gipuzkoa), olatuetatik etekin energetikoa ateratzeko instalazio pilotua jarri zuten martxan 2011n. Merkaturatze-aurreko instalaziotzat jo daiteke; izan ere, lortzen den elektrizitate guztia zuzenean bideratzen da banaketa-sare orokorrera. Hala eta guztiz ere, helburu nagusia da horrelako instalazioen bideragarritasuna probatzea eta ezagutaraztea.

Mutrikuko instalazioa 2011ko uztailean konektatu zen sarera lehenengo aldiz. Portua babesteko beharrezkoa zen kai-muturraren eraikuntza aprobetxatuz, haren barnean olatu-energiaren planta pilotua eraiki zen. Zonalde horretan (Mutriku aurrean), energia-fluxu hauek izaten dira 30 m-ko sakoneran: neguan 18 kW/m, udan 4,4 kW/m eta tarteko sasoietan 8,8 kW/m. Beraz, kostaldean energia ustiatzeko egokitzat onetsi den batez besteko potentziala dago.

grafikoak8

Mutrikuko OWC planta

Aukeratutako teknologia OWC izan da, hots, ur-zutabe oszilatzailea, Voith Siemens enpresak garatua. Sistemaren funtzionamenduaren oinarria sinplea da: olatu-mugimenduak aire-fluxu bihurtzean datza. Olatua heltzen denean, ura ganberan sartzen da, eta barruan dagoen airea konprimatzen du. Jarraian, airea goiko aldeko zulotik irteten da presio handiz, Venturi efektuari esker, eta aire-turbinari eragiten dio; aldi berean, turbinak sorgailua birarazten du, eta energia elektrikoa sortzen da. Olatua aldentzen edo ateratzen denean, ostera, goiko aldeko zulo beretik airea xurgatzen du, aireak turbinari eragiten dio eta berriro ere energia elektrikoa sortzen da.

grafikoak9

ur-zutabe oszilatzailearen eskema

Argi utzi behar da aire-turbinak beti noranzko berean egiten duela bira, aire-fluxuaren noranzkoa edozein izanik ere. Horrela izango ez balitz, fluxuaren noranzkoaren arabera turbinari alde batera eta gero bestera eragingo lioke; ondorioz, batzuetan igorri egingo luke elektrizitatea sarera, eta besteetan, berriz, saretik hartuko luke. Beti noranzko berean aritzeko, autoarteztutako turbinak erabiltzen dira,. Aurretik aipaturiko aire-turbinak dira erabilienak: Wells turbina, Dennis-Auld turbina eta bulkada-turbina. Aspaldi, fluxuaren noranzkoa artezteko, hainbat balbularen bitartez lagundu beharra zegoen.

Mutrikuko planta 16 aire-zutabez osatuta dago; 18,5 kW-eko potentzia duten 16 Wells turbina eta 450 V-eko 16 sorgailu asinkrono ditu. Guztizko potentzia instalatua 296 kW-ekoa da. Olatuen energia ustiatzeko munduan eraiki den lehenengo multi-turbina planta da. Urtean 600.000 kWh ekoiztea aurreikusten da; hau da, 600 pertsonaren elektrizitate-premiak asetzeko adinako energia.

grafikoak10

Mutrikun erabilitako Wells aire-turbina

Horrelako proiektuak direla eta, Espainia olatu-energiaren erreferente bilakatzen ari da mundu osoan. Aipatzekoak diren beste proiektu batzuk ondoko hauek dira:

  • BIMEP (Biscay Marine Energy Platform): itsas zabaleko olatu-bihurgailuen ikerkuntzarako, frogaketarako eta erakustaldirako prestaturiko azpiegitura. Lemoiz udalerriko (Bizkaia) Armintza auzoan kokatuko da, eta 20 MW-eko potentzia eta 42 km2-ko azalera izango ditu.

  • PLOCAN (Plataforma Oceánica de Canarias): Kanaria Handia uhartearen ekialdeko kostaldetik 3,5 km-ra kokatuko da (50-100 m-ko sakonera bitartean). Plataformaren helburua da olatuen energiarentzat, itsasoko haize-energiarentzat, itsas gradiente termikoko energiarentzat eta mareetako energiarentzat probetxugarri izango den frogaketa-zonaldea izatea.

Beste teknologia batzuk darabiltzaten hainbat proiekturen artean PSE-MAR (Proyecto Singular Estratégico de Energía Marina) dago, zeina Espainiako olatu-bihurgailuen teknologiaren garapenera zuzenduta egon den; hain zuzen ere, Hidroflot, Pipo Systems eta Oceantec bihurgailuen garapenera. Proiektua 2010ean amaitu zen.

Joan Andreu Larrañaga (EHU); Iraide López Ropero (EHU)

retour

Diccionario Energía

imprimir página

Estructura de la interfaz de consulta

La interfaz de consulta del Diccionario de la Energía se divide en dos secciones: la sección de búsquedas, a la izquierda de la pantalla, y la sección donde se muestra el resultado de la búsqueda, que abarca la mayor parte de la pantalla.

Mediante las pestañas de la parte superior se puede elegir la forma de realizar la consulta: Términos, Imágenes, Artículos o Unidades. Dependiendo de la pestaña elegida, se activan diferentes opciones en la sección de búsquedas. En la parte superior de la sección de búsquedas, a la derecha, se encuentra el botón que permite imprimir la información obtenida.

Términos

Cómo realizar la búsqueda

En la parte superior de la sección de búsquedas, a la izquierda, se encuentra la casilla donde se escribe el término o parte del término que deseamos buscar. Se puede emplear el carácter % como comodín; de esta forma, podemos encontrar los términos que poseen una determinada cadena de caracteres. Por ejemplo, si escribimos %energía%, encontraremos todos los términos que poseen la palabra energía

Si queremos encontrar los términos que comienzan por unos determinados caracteres, y no queremos escribir el carácter % en cada búsqueda, debemos mantener activada la opción añade % al final, y el sistema lo añadirá automáticamente (esta opción se encuentra activada al acceder a la interfaz de consulta). Por ejemplo, si queremos ver todos los términos que comienzan por energía, sólo tenemos que escribir energía en la casilla de búsqueda, con la opción añade % al final activada. Recuerda que el guión no se tiene en cuenta para la ordenación de los términos, pero si el espacio.

1. irudia

Mediante la lista Idioma, podemos elegir el idioma para realizar la búsqueda: euskera, inglés, castellano o francés.

Mediante la lista Área, podemos limitar la búsqueda a un área de conocimiento determinado. Si elegimos un área y dejamos vacía la casilla para la búsqueda de términos, obtendremos una lista de todos los términos relacionados con ése área.

Mediante las opciones En los términos o En las definiciones, podemos realizar la búsqueda tanto en la lista de los términos como en las definiciones de los conceptos.

2. irudia

¿Era esto lo que buscabas?: cuando el sistema no encuentra lo escrito en la casilla de búsquedas, muestra el mensaje "No se ha encontrado ninguna entrada" en la sección del resultado.

Resultado de la búsqueda

Cuando realizamos una búsqueda, el resultado es una lista de términos que cumplen los requisitos indicados por el usuario. Si clicamos en uno de ellos, se muestra el contenido correspondiente en la sección de la información. El término se muestra en la parte superior, a la izquierda; si el término buscado tiene más de una acepción, éstas se muestran una detrás de la otra, ordenadas en función del área de conocimiento.

3. irudia

Esta es la información que pueden ofrecer las acepciones o los conceptos:

  • Área de conocimiento: área correspondiente al concepto.
  • Términos sinónimos: precedidos por la abreviatura sin..
  • Definición: cada definición es la explicación de un solo concepto. En las definiciones, algunos términos están dotados de un enlace, para que podamos dirigirnos directamente a la entrada correspondiente. Se trata de términos del mismo área que el término buscado o de un área próximo, y ofrecen la posibilidad de navegar por el diccionario.
  • Nota de la definición: ofrece información esclarecedora o complementaria sobre la definición, sobre el uso del término o sobre su campo semántico.
  • Términos extranjeros: se ofrecen los equivalentes en tres lenguas, precedidos por la abreviatura lingüística internacional: inglés (en), castellano (es) y francés (fr). Los términos de cada idioma están ordenados alfabéticamente, y están dotados del enlace que permite dirigirse a la entrada correspondiente.
  • Notas de remisión: se muestran en el apartado Términos relacionados. Los términos ofrecidos están dotados del enlace para dirigirse a la entrada correspondiente. Están relacionados con el concepto objeto de consulta, o bien podemos encontrar información complementaria en sus definiciones o artículos. Dichos términos se muestran ordenados alfabéticamente.
  • Artículo: si el concepto está relacionado con un artículo enciclopédico, se muestra el apartado Ver artículo, con el enlace para dirigirse al artículo correspondiente.
  • Si el término o el artículo correspondiente tiene imágenes, estas se muestran en pequeño tamaño en el apartado Imágenes; si clicamos en el pie de la imagen, se visualiza la imagen en tamaño real.

4. irudia

Imágenes

Mediante la pestaña Imágenes, podemos ver todas las imágenes que componen el diccionario, sin tener que realizar las búsquedas a partir de los términos. Existe la posibilidad de consultar las imágenes en función del área de conocimiento. Si elegimos un área, se muestra a la izquierda una lista de los términos con imágenes relacionados con ese área. Si clicamos sobre uno de ellos, se muestran las imágenes en pequeño tamaño; si clicamos sobre una de esas imágenes, se muestra la imagen en tamaño real. Si queremos obtener una relación de todos los términos con imagen que componen el diccionario, solo tenemos que elegir la opción "Cualquiera".

5. irudia

Artículos

Mediante la pestaña Artículos, podemos acceder directamente a todos los artículos enciclopédicos que componen el diccionario, sin tener que realizar las búsquedas a partir de los términos. Existe la posibilidad de consultar los artículos en función del área de conocimiento. Si elegimos un área, se muestra a la izquierda una lista de los términos con artículo relacionados con ese área. Si clicamos sobre uno de ellos, se muestra el artículo en el apartado de la información. Si queremos obtener una relación de todos los términos con artículo del diccionario, solo tenemos que elegir la opción "Cualquiera".

6. irudia

Unidades

Mediante la pestaña Unidades, podemos ver las tablas de las unidades del sistema SI. En la sección de búsquedas se muestra la lista de todas las tablas de unidades. Si clicamos en una de las tablas, se visualiza la imagen en mayor tamaño.

7. irudia

Hacia atrás

Desde cualquier ventana, podemos retroceder o volver a la ventana anterior, clicando en la flecha de la ventana del navegador.

volver al índice

Lan taldea

Zuzendaritza:

  • Energiaren Euskal Erakundea (EEE)

Zuzendaritza teknikoa (Elhuyar):

  • Antton Gurrutxaga Hernaiz

Erredakzioa (Elhuyar):

  • Amaia Astobiza Uriarte
  • Antton Gurrutxaga Hernaiz

Artikulugileak:

  • Carlos Aguerre (Voith Siemens)
  • Francisco Albisu (Sener)
  • Jokin Aldazabal (Euskadi Irratia)
  • Bixente Alonso (Enerlan)
  • Iván Armentia (Amaiba)
  • Fernando Bengoetxea (Ekain Taldea)
  • Jesús Mª Blanco Ilzarbe (EHU, Bilboko Ingeniaritza Goi Eskola Teknikoa)
  • Fernando Cueva (Ikerlan)
  • Juan Jose Egia Renteria (EHU, Bilboko Ingeniaritza Goi Eskola Teknikoa)
  • Jose Mari Elortza (EHU, Donostiako Kimika Fakultatea)
  • Jose Ramon Etxebarria Bilbao (EHU)
  • Ricardo García San José (Factor 4 Ingenieros, S.L.)
  • Joan Andreu Larrañaga (EHU, Bilboko Ingeniaritza Goi Eskola Teknikoa)
  • Iraide López Ropero (EHU, Bilboko Ingeniaritza Goi Eskola Teknikoa)
  • Angel María Gutiérrez Terrón (Naturgas Energía Grupo, S.A.)
  • Martin Ibarra (EHU, Bilboko Industria eta Telekomunikazio Ingeniarien Goi Eskola Teknikoa)
  • Eneko Iriarte Avilés (Burgosko Unibertsitatea, Giza Eboluzioaren Laborategia)
  • Jaime de Landa Amezua (Iberdrola)
  • Álvaro Matauco Viana (Petronor)
  • Martin Olazar (EHU, Leioako Zientzia Fakultatea)
  • Víctor de la Peña Aranguren (EHU, Bilboko Ingeniaritza Goi Eskola Teknikoa)
  • Igor Peñalva Bengoa (EHU, Bilboko Ingeniaritza Goi Eskola Teknikoa)
  • Fernando Plazaola Muguruza (EHU, Leioako Zientzia eta Teknologia Fakultatea)
  • José Mª Sala Lizarraga (EHU, Bilboko Ingeniaritza Goi Eskola Teknikoa)
  • Juan Ignacio Unda

Hizkuntza-aholkulariak:

  • Jose Ramon Etxebarria Bilbao (UEU)
  • Iñaki Villar (EVE)

Hizkuntza-zuzentzaileak:

  • Ane Goenaga Unamuno
  • Alaitz Imaz Oiartzabal

Erredakzio-laguntzaileak (Elhuyar):

  • Alfontso Mujika Etxeberria
  • Iñaki Azkune Mendia

Esker onak:

  • EVEko teknikariak, Jesus Ugalde (EHU-Donostiako Kimika Falkultatea), Juan Romeo (Endesa), Ander Laresgoiti (Enerlan)

Diseinu informatikoa (Elhuyar):

  • Nahia Gelbentzu Gonzalez
  • Pili Lizaso Murua
  • Mari Susperregi Indakoetxea

Irudigileak:

  • Rafa Serras
  • Joseba Leizeaga
  • Mari Karmen Urdangarin (Elhuyar)

Argitalpen elektronikoa:

  • Edurne Martinez Iraola (Eleka)
  • Trek Media

Bonjour, allons-nous parler?

C'est le service d’information de l'Agence Basque de l’Énergie.